Gebelik Şekeri Nedir? Neden Olur?

Gebelik sürecini sağlıklı yaşamak, bebeğin doğduktan sonraki gelecekteki yaşamını da etkileyen faktörlerin başında gelir. Anne adayı, bu süreci beraber yaşadığı kadın hastalıkları ve doğum hekimi haricinde, birçok branştan da yardım alacağı durumlarla karşı karşıya kalabilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Nida Bayık, gebelik şekeri ile ilgili merak edilenleri anlattı.

Doç. Dr. Nida Bayık, ‘’Gebelik öncesi diyabet tanısı olmayan hastanın gebeliğinde diyabet tanısı almasına; Gebelik Şekeri (gestasyonel diyabet) adı verilir. Günümüzde her 5-7 gebeden birinde gebelik şekeri görülmektedir. Endüstri toplumu olmamız, hareketsizlik, aşırı ve karbonhidrat ağırlıklı beslenmemiz, genetik alt yapımız bu hastalığa eğilimimizi arttırmaktadır. Gebelik öncesi insülin direnci teşhisi konmuş hastalara, gebe kaldıktan sonra da uygun dengeli diyetler gebelik haftalarına uygun şekilde düzenlenmelidir. Sağlık durumu uygunsa fiziksel aktivite artışları özellikle de yürüyüş tedavi stratejisinin bir parçasıdır. Risk faktörü olmayan gebelere de yapılan şeker tarama testleri, rutin sağlık bakanlığı gebelik tarama programındadır. Hastanın 24-28. Haftalar arasında aç karnına yapılan 50 gr tarama testi sonrası 1. Saatte 140 mg/dl ve üzeri gelmesi durumunda 2. Aşama olan 100 gr yükleme testi (açlık, yükleme sonrası 1. saat, 2.saat,3.saat) yapılırken şimdilerde direkt 75 gr şeker yükleme testi bu iki ardışık test kombinasyonunun yerini almaktadır. 75 gr şeker yükleme testi; öncesinde açlık, tokluk 1. Saat, tokluk 2. Saat ölçümleri yapılmaktadır. Şeker intoleransı teşhisi konmuş gebeler öncelik dengeli diet desteği alırken, günlük ölçümlerle sağaltım sağlanıp sağlanmadığı anlaşılır. Şeker intoleransından da fazla çıkmış kan şekeri sonuçlarında da insülin tedavisi gerekebilmektedir. Bu da gebeliği daha yüksek riskli gebelik sınıfına sokmaktadır. İnsülin tedavisi ile ilgili olarak, ihtiyacı olan gebelere bu eğitim ayrıca verilmektedir’’ dedi.

Gestasyonel Diyabet Gelişme Riskinin Yüksek Olduğu Anne Adayları

Kötü Obstetrik öyküsü olan; ölü doğum öyküsü olan, anomalili bebek doğurmuş, iri bebek (4000 gram üzerinde) doğurmuş; birden fazla sayıda düşük yapmış olan;
daha önceki gebeliğinde gestasyonel diyabet geçirmiş olan;insülin kullanmış veya diet yapmak durumunda kalmış olan;
Gebelik öncesi BMI normalden fazla olan;
İleri yaş anneler (35 yaş ve üzeri);
Genetik alt yapısı olup, birinci derece akrabalarından birinde diyabet olan
Gebelik esnasında alması gerekenden fazla kilo almış olan;
Nedeni açıklanamayan polihidramniyos (amniyos sıvısının artması) saptanan;
Bebeği beklenmedik bir şekilde ölen;
İdrarda 2 ve üstü (++)glikoz çıkışı saptanan ya da diyabet belirtileri gösteren (çok yemek yeme ve su içme, bol idrar yapma gibi) gebelerde de gestasyonel diyabet mevcut olabilir ya da gebeliğin kalan kısmında gelişebilir. Kan şeker ölçümleri normal Nike çıksa dikkatle izlenmelidir.

Gebelik Şekerinin Bebek Üzerinde Etkileri;

Doğum sonrasında akciğerlerin fazla gelişmemesi yüzünden bebekte solunum sıkıntısı yaşanabilir. Bebeğin akciğer gelişimi annesine gebelik şekeri teşhisi konmamış bebeklerden daha geç olmaktadır. Bu surfaktan denen akciğer gelişimi için gerekli maddenin yapımı ile ilgilidir
Bebeğin iri olması
Bebeğin olması gerekenden küçük olması; şeker yüksekliğinin bebeğe giden damarlarda beslenme problemi yaratması
Anne rahminde anneden bebeğe geçen şekere adapte olmuş bebekte, doğumdan sonra şekerin kesilmesiyle annedeki hastalığın ciddiyetine göre hipoglisemi yani kan şekerinin düşmesi olabilmekte,hipokalsemi, polisitemi, hiperbiluribinemi yani sarılık görülme riskleri artmakta
İleri aşamada kalp hastalıklarının oluşması
Böbrek anomalileri olması
Beyin ve santral sinir sistemine olan anomaliler
Kulak anomalileri

Sindirim sistemi ile ilgili anomaliler. Gebelik şekeri doğum şeklini etkileyebilmektedir. Sezaryen ile doğumlarda artış görülmektedir. Bunun nedeni bebeğin baş-omuz oranlarındaki değişikliklerdir. Doğum sonrası rahmin toparlayamama riski artmaktadır. Bu da anne hayatını tehdit eden bir durum arzetmektedir. Gebelik şekeri teşhisi olan anne adaylarında depresyon oranı, olmayanlara göre fazla saptanmıştır. Doğum sonrasında da annelere 6. Haftada mutlaka tekrar yükleme ölçümler yapılıp, tanının kalıcı hale gelip gelmediği anlaşılmalıdır. Tedbirler alınmalıdır. Şeker hastalığı özellikle de gebelik şekeri, bebeğin beslenme ve organ gelişmesinin en temelden sıkıntılı olmasını sağlayan, anneyi ayrı, bebeği ayrı etkileyen, savaşılması gereken toplumsal bir problem haline gelmiştir. Gebelik öncesinde de, esnasında da beslenme alışkanlıklarımızın düzenlenmesi, fiziksel egzersizin hayatımızın bir parçası olması, gebelerin ev içi geleneksel beslenmesinde ailesinin yaptığı bazı hataların düzeltilmesi savaşın esasını oluşturur